Du lịch sinh thái là một khái niệm không còn xa lạ đối với các tín đồ mê du lịch. Tuy vậy không phải ai cũng hiểu rõ về mô hình du lịch độc đáo này. Để tìm hiểu rõ hơn về mô hình du lịch sinh thái, các đặc điểm của nó cũng như sức hút đối với du khách.
Du lịch sinh thái là gì ?
Để đi sâu vào tìm hiểu mô hình du lịch sinh thái là gì trước hết chúng ta cần nắm được khái niệm về du lịch sinh thái là gì. Có khá nhiều định nghĩa liên quan đến du lịch sinh thái những để cho dễ hình dung thì bạn có thể hiểu rằng, du lịch sinh thái là một trong những loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên tươi đẹp sẵn có để phát triển du lịch. Các địa điểm du lịch sinh thái là nơi mà các du khách đến đây để thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên, hòa mình vào không gian của điểm đến đó.
Mô hình du lịch sinh thái là một mô hình độc đáo và thu hút sự quan tâm của rất nhiều du khách. Chính vì thế mà nó cũng nhận được rất nhiều sự quan tâm đóng góp của chính quyền và người dân địa phương nhằm quảng bá, thể hiện được hình ảnh và bản sắc của địa phương đó. Du lịch sinh thái là loại hình du lịch đang rất được quan tâm phát triển tại Việt Nam những năm gần đây.
Mô hình du lịch sinh thái thường được khai thác ở những nơi có cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, có hệ sinh thái động thực vật phong phú, đa dạng, … Bên cạnh vẻ đẹp sẵn có của thiên nhiên, để khai thác được triệt để thế mạnh của một khu du lịch sinh thái thì cũng cần xây dựng thêm những công trình vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng,… để đáp ứng nhu cầu của du khách.
Các loại hình du lịch sinh thái
Sau khi tìm hiểu khái niệm về du lịch sinh thái chúng ta sẽ đi vào khám phá các loại hình du lịch sinh thái. Việt Nam là một vùng đất màu mỡ cho mô hình du lịch sinh thái vì lãnh thổ có đường bờ biển dài hơn 3200 km với nhiều đảo lớn nhỏ, hệ sinh thái động thực vật đa dạng, độc đáo. Nếu phân chia theo cách thức chúng ta có các loại hình du lịch sinh thái phổ biến như sau:
- Du lịch thám hiểm (leo núi, thám hiểm hang động, thác nước,…)
- Du lịch dã ngoại, picnic,…
- Tham quan miệt vườn, làng bản, …
- Du lịch tham quan sông, hồ, biển, …
Tùy vào từng vùng miền ta cũng có thể chia du lịch sinh thái thành các loại hình như sau bao gồm:
- Vùng đồng bằng Sông Cửu Long
Trời phú cho đất đai màu mỡ, thiên nhiên trù phú, … mô hình du lịch sinh thái ở đồng bằng Sông Cửu Long có những gì mà lại thu hút đông đảo khách du lịch đến như thế? Ở nơi đây sở hữu một hệ sinh thái sông nước vô cùng độc đáo, rừng ngập mặn, diện tích lớn rừng các loại, các vườn quốc gia nổi tiếng như Vườn quốc gia Tràm Chim, vườn quốc gia Đất Mũi,… cùng những vườn cây ăn trái rộng lớn mà bất cứ du khách nào khi nghe qua cũng muốn đặt chân đến nơi đây dù chỉ một lần.
- Vùng đồng bằng Nam Bộ
Với những sản phẩm du lịch sinh thái đặc trưng như : rừng, biển- đảo, hệ sinh thái đất đỏ miền Đông với rất nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử,… Bên cạnh các sản phẩm du lịch đặc trưng với các hệ sinh thái đa dạng, “vùng đất năng động” này còn có hệ thống Vườn quốc gia nổi tiếng bao gồm: Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai), Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu), Bù Gia Mập (Bình Phước),…
- Vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên
Nhắc đến vùng Duyên Hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên chúng ta sẽ thường nghĩ ngay tới hệ sinh thái biển đảo, đồi núi hệ sinh thái rừng khộp. Nơi đây có rất nhiều cản quan thiên nhiên hùng vĩ, kì thú để du khách có thể tựu do khám phá. Ngoài việc tham quan và thưởng ngoạn, du khách còn có cơ hội được hòa mình vào làn nước mát với hoạt động lặn biển ngắm san hô,…
- Vùng Bắc Trung Bộ
Có thể nói Bắc Trung Bộ là minh chứng rõ rệt nhất cho sự đa dạng sinh học ở nước ta với hệ sinh thái rừng, biển, hang động,… Nơi đây có một hệ động thực vật vô cùng phong phú với những “cái tên” quen thuộc nằm trong danh sách động thực vật quý hiếm cần được bảo tồn. Đến với nơi đây chắc chắn rằng quý du khách mê du lịch sinh thái sẽ có thể thỏa mãn được niềm yêu thích khám phá thiên nhiên của mình. Một số địa điểm du lịch sinh thái nổi tiếng ở Bắc Trung Bộ như: Động Phong Nha – Kẻ Bàng, hang Sơn Đòong, …
- Vùng Đông Bắc
Du lịch sinh thái ở vùng Đông Bắc có đặc trưng là các núi đá vôi, san hô, những vùng đất trũng nước, … Du khách đến đây sẽ có cơ hội được tham quan những “công trình vĩ đại” từ đá vôi của mẹ thiên nhiên. Do đó, nơi đây thích hợp để phát triển du lịch thám hiểm, leo núi hoặc khám phá các vịnh đảo nhỏ. Bên cạnh đó, vùng đất này cũng có các vườn quốc gia nổi tiếng. Các khu du lich sinh thái nổi tiếng ở vùng Đông Bắc phải kể đến như Vịnh Hạ Long, vườn quốc gia Ba Bể, …
- Vùng Tây Bắc
Hệ sinh thái là đặc trưng rõ rệt nhất của vùng Tây Bắc là hệ sinh thái núi cao. Du khách đến với vùng núi Tây Bắc sẽ không khỏi trầm trồ trước vẻ đẹp hùng vĩ, mờ ảo dưới làn sương của các dãy núi quanh năm thay đổi màu sắc khác nhau. Các loại hình du lịch như leo núi mạo hiểm, thám hiểm thiên nhiên núi rừng Tây Bắc, … là những gợi ý tuyệt vời cho một chuyến du lịch sinh thái đến với vùng đất này.
- Vùng đồng Bằng Sông Hồng
Với bề dày lịch sử và văn hóa đặc sắc, là vùng đất nguồn cội, “cái nôi nuôi dưỡng” giống nòi, đồng bằng sông Hồng sở hữu thế mạnh là một vùng đất trù phú với hệ sinh thái đa dạng. Nhờ có đất phù sa màu mỡ và khí hậu ôn hòa, vùng đất này nổi tiếng với nghề trồng lúa nước. Du khách đến đây có thể lựa chọn tham quan các ngôi làng cổ, khám phá nền văn hóa nông nghiệp trồng lúc nước hoặc tham quan các khu sinh thái nổi tiếng như Vườn quốc gia Cúc Phương,..
Lợi ích của mô hình du lịch sinh thái
Bên cạnh việc đem lại cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ về một chuyến đi xa thăm thú những nơi xinh đẹp; cùng với gia đình, bạn bè gắn kết tình thân; lấp đầy nhật kí bằng những chuyến hành trình đáng nhớ; … thì du lịch sinh thái còn đem lại cho không chỉ du khách mà còn những nhà kinh doanh du lịch một số lợi ích nhất định.
- Thân thiện với môi trường, gần gũi với thiên nhiên
Thiên nhiên là một phần không thể thiếu đối với du lịch sinh thái. Chính vì thế, bất kì ai có niềm yêu thích đối với du lịch sinh thái đều là những người rất yêu thiên nhiên. Việc du lịch sinh thái góp phần giúp con người “để ý” nhiều hơn tới thiên nhiên tươi đẹp, nhen nhóm tình yêu đối với nó từ đó có ý thức bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống xung quanh. Du lịch sinh thái vừa giúp con người thỏa mãn được đam mê khám phá, vừa giúp con người có một cái nhìn, một sự hiểu biết tốt hơn về thiên nhiên, về đa dạng sinh học và các hệ sinh thái xung quanh.
Nếu có phương pháp khai thái du lịch hợp lí thì việc khai thác du lịch sinh thái cũng không có quá nhiều những hoạt động ảnh hưởng tới môi trường như những loại hình du lịch khác như thi công các công trình, tăng thêm lượng khí thải, rác thải, … Tuy nhiên, du khách đến với các khu du lịch sinh thái cần có ý thức giữ vệ sinh chung, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái đa dạng độc đáo của các khu du lịch sinh thái đó.
- Không mất quá nhiều chi phí
Nếu đem ra so sánh về chất lượng thì với những trải nghiệm tuyệt vời, ý nghĩa mà du lịch sinh thái mang lại thì thì chi phí dành cho nó là không quá cao, thậm chí ở mức rẻ. Do tính đơn giản, gần gũi với thiện nhiên và mục đích chính của du khách cũng chính là khám phá thiên nhiên nên chúng ta gần như chỉ tốn phí di chuyển, phí lưu trú và ăn uống cho toàn bộ chuyến đi. Đối với mô hình du lịch sinh thái thì các bạn trẻ, sinh viên,… có thể đi tự túc được.
Xem thêm:
- Sản phẩm du lịch là gì? Ví dụ về sản phẩm du lịch
- Du lịch nước ta mùa nào có lượng khách đông nhất? “Cơn bão du lịch mùa hè
Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam
Ngành du lịch nói chung và ngành du lịch sinh thái nói riêng ở Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển mạnh. Chính vì nguồn tài nguyên sẵn có dồi dào và những tiềm năng vượt trội về du lịch, số lượng khách du lịch đến với Việt Nam mỗi năm một tăng. Sự tăng trường của ngành du lịch nói chung và du lịch sinh thái nói riêng đem lại rất nhiều lợi ích như: đem ại nguồn thu nhập, giải quyết việc làm cho người dân địa phương, góp phần quảng bá hình ảnh một Việt Nam xinh đẹp trong mắt bạn bè quốc tế, góp phần làm tăng trưởng kinh tế quốc gia,…
Tuy có khá nhiều ưu điểm nhưng thực trạng những mô hình du lịch sinh thái ở Việt Nam vẫn còn tồn tại rất nhiều mặt hạn chế như về dịch vụ, chuyên môn,… Nếu không sơm tìm ra cách khắc phục về lâu dài sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cái nhìn của khách du lịch đối với khu du lịch sinh thái đó. Để khác phục được các nhược điểm đó và giúp các mô hình du lịch sinh thái phát triển bền vững cần có những biện pháp khắc phục hạn chế như:
Đầu tiên, điều mà ngành du lịch cần chú trọng đó chính là ngày càng mở rộng và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ du lịch sinh thái. Để có thể chất lượng dịch vụ du lịch thì trước tiên cần phải đẩy mạnh công tác đào tạo chuyên môn nghiệp vụ cho các bộ phận nhân viên, phục vụ, quản lí, … Bên cạnh đó , cần đầu tư vào xây dựng và sửa chữa những cơ sở vật chất cần thiết phục vụ cho các nhu cầu của một mô hình du lịch sinh thái. Hơn nữa cần có những biện pháp tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường của khi du lịch sinh thái tại địa phương đó và khách du lịch. Mỗi địa phương cần có những biện pháp khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch sinh thái tại địa phương mình, tạo điều kiện tốt nhất để phát triển các mô hình du lịch sinh thái.
Điều kiện để phát triển mô hình du lịch sinh thái
Để một mô hình du lịch sinh thái phát triển nghe thì đơn giản nhưng không hề dễ dàng bởi lẽ nó cần nhiều điều kiện khách quan lẫn chủ quan. Dưới đây là một số điều kiện cơ bản cần có để phát triển mô hình du lịch sinh thái:
- Tài nguyên du lịch sinh thái
Đây là yếu tố đầu tiên cũng như quyết định rằng khu vực đó có tiềm năng đê trở thành một khu du lịch sinh thái hay không. Một địa điểm du lịch sinh thái tiềm năng là một nơi cần có thiên nhiên tươi đẹp độc đáo với hệ sinh thái phong phú, đa dạng, có nhiều thứ làm cho khách du lịch tò mò muốn đến đây thăm thú. Bên cạnh đó, yếu tố về tài nguyên du lịch sinh thái còn bao gồm các phần như là: hệ sinh thái động thực vật đa dạng, quí hiếm; các sản phẩm nông nghiệp; những nét đặc trưng về văn hóa lâu đời; …
- Nguồn nhân lực
Bên cạnh tài nguyên du lịch thì nguồn nhân lực cùng chính là một yếu tố vô cùng quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của một mô hình du lịch sinh thái. Nếu như ở khu vực đó có nguồn nhân lực dồi dào và có học thức, dân trí cao thì việc xây dựng một khu du lịch sinh thái trở nên thuận lợi vì có đội ngũ lao động được đào tạo và người dân có ý thức giữ gìn, bảo vệ cũng như cùng chung tay đóng góp vào sự phát triển của một mô hình du lịch sinh thái. Tuy nhiên nếu như khu vực đó đông dân mà người dân lại ý thức kém thì một khu du lịch sinh thái được xây dựng nên sẽ rất dễ và nhanh chóng bị phá hủy.
- Cở sở vật chất
Đây là điều kiện tiên quyết để một mô hình du lịch nói chung và du lịch sinh thái nói chung phát triển. Từ những tài nguyên so khai cần có cash hai thác hợp lí cũng như quy hoạch, xây dựng các cơ sở hạ tầng – vật chất kỹ thuật cần thiết để tạo nên một khu du lịch đúng nghĩa, đáp ứng nhu cầu tham quan, khám phá của du khách.
- Các chính sách của nhà nước, của địa phương về phát triển du lịch và cách thức triển khai, quản lí của các tổ chức du lịch
Để một mô hình du ịch sinh thái có cơ hội phát triển tốt nhất thì chính phủ, chính quyền địa phương cần tạo điều kiện, khuyến khích và có những chính sách phát triển du lịch. Bên cạnh đó, cùng với các chính sách khuyến khích và định hướng thì các tổ chức du lịch cũng cần triển khai, xây dựng, không ngừng học hỏi và cải thiện để đạt được hiệu quả về quản lí du lịch và đem lại lợi ích cho cả đơn vị kinh doanh du lịch lẫn khách hàng.
Các khu du lịch sinh thái nổi tiếng ở Việt Nam
Như đã nói từ đầu mô hình du lịch sinh thái tại Việt Nam là một mô hình du lịch đang trên đà phát triển với rất nhiều khu du lịch sinh thái nổi tiếng được liệt kê dưới đây:
- Khu du lịch Tràng An – Bái Đính
- Khu du lịch Thái Long Việt
- Khu du lịch Cọ Xanh, Đông Anh
- Khu du lịch sinh thái Phương Nam
- Khu du lịch Fosaco Củ Chi
- Khu du lịch sinh thái Bến Xưa
- Làng nổi Tân Lập
Mô hình du lịch sinh thái là một mô hình du lịch độc đáo, thú vị dành cho những người ưa khám phá tự nhiên, yêu thiên nhiên và muốn tự mình đắm chìm vào không gian thiên nhiên thăm thú hệ sinh thái phong phú, đa dạng mà tạo hóa đã ban tặng. Hi vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về mô hình du lịch sinh thái và những đặc điểm liên quan đến nó để chúng ta có thể hiểu hơn, yêu quý hơn và một nuôi dưỡng ý thức bảo vệ và phát triển các mô hình du lịch sinh thái của nước ta vươn tầm thế giới.