Bảng tuần hoàn có thể được hiểu đơn giản là một biểu đồ sắp xếp các nguyên tố hóa học của vật chất thành một sơ đồ trực quan dễ nhận biết.
Tại sao gọi là “Bảng Tuần Hoàn”?
Bảng này được gọi là “tuần hoàn” vì nó được tổ chức thành các chu kỳ (period) và nhóm (group).
- Chu kỳ: các hàng ngang, từ trái sang phải.
- Nhóm: các cột dọc, từ trên xuống dưới.
Bảng tuần hoàn lớp 8 được sắp xếp như thế nào?
Bảng tuần hoàn được sắp xếp theo số hiệu nguyên tử tăng dần:
- Hydro là nguyên tố số 1, heli là số 2, v.v.
Nó cũng được chia thành các khối dựa trên cấu hình electron của nguyên tử.
Mỗi hàng ngang gọi là một chu kỳ, và các nguyên tố được nhóm theo cách lớp electron ngoài cùng (electron hóa trị) được lấp đầy.
- Phía bên phải của bảng là nhóm khí hiếm – những nguyên tố có lớp vỏ electron hoàn chỉnh, gần như không phản ứng với các nguyên tố khác.
- Phía bên trái là các kim loại hoạt động mạnh, như natri và kali.
- Giữa hai đầu là các nhóm như: kim loại kiềm thổ, kim loại chuyển tiếp, kim loại chuyển tiếp bên trong, phi kim, halogen… Mỗi nhóm này có tính chất và độ hoạt động riêng.
Trong một số bảng, màu sắc được dùng để phân biệt các nhóm nguyên tố, và mỗi nguyên tố được ký hiệu bằng một hoặc hai chữ cái từ tên nguyên tố.
Bảng tuần hoàn hóa học được phát hiện khi nào?
Năm 1869, Dmitri Mendeleev là người đầu tiên công bố bảng tuần hoàn.
Ông đã thử nghiệm việc sắp xếp các nguyên tố theo tính chất hóa học và nhận ra rằng có xu hướng lặp lại giữa các nhóm nguyên tố. Không chỉ tạo ra cấu trúc bảng, ông còn dự đoán chính xác sự tồn tại của nhiều nguyên tố trước khi chúng được phát hiện.
Cấu trúc của bảng tuần hoàn hóa học lớp 8
Hình dạng phổ biến nhất hiện nay được gọi là bảng tuần hoàn dạng ngắn hoặc dạng chuẩn – có dạng lưới hình chữ nhật,
- Chu kỳ (hàng ngang) đi từ trái sang phải
- Nhóm (cột dọc) đi từ trên xuống dưới
Ngoài bảng chính trong sách giáo khoa, còn có các hàng phụ ở dưới dành cho các nguyên tố không ổn định như transactinide, được tổng hợp trong phòng thí nghiệm và không có trong tự nhiên.
Tính chất hóa học và vị trí trong bảng tuần hoàn
Chu kỳ (hàng ngang) – Đọc từ trái sang phải
Cũng giống như khi đọc sách, bảng tuần hoàn được đọc từ góc trên bên trái đến góc dưới bên phải.
Thứ tự trong bảng tuần hoàn được xác định bởi số hiệu nguyên tử (tức là số proton trong hạt nhân nguyên tử), và số này tăng dần khi bạn di chuyển từ trái sang phải và từ trên xuống dưới, từ nguyên tố nhẹ đến nặng hơn.
Số hiệu nguyên tử và vị trí trong bảng tuần hoàn
Cách sắp xếp của bảng tuần hoàn giúp ta nhanh chóng xác định tính chất của một nguyên tố chỉ bằng cách nhìn vào vị trí của nó.
Mỗi nguyên tố kế tiếp sẽ có nhiều hơn 1 proton so với nguyên tố trước đó. Tuy nhiên, vì các nguyên tố cũng được sắp xếp theo nhóm, nên có thể xuất hiện các khoảng trống.
Ví dụ: Hàng đầu tiên trong bảng chỉ có Hydro (1) và Heli (2), tuy chỉ chênh nhau 1 proton nhưng lại nằm ở hai đầu đối diện của hàng, vì chúng thuộc về hai nhóm khác nhau.
Bạn có thể biết gì từ cột (nhóm) của nguyên tố?
Nhóm (cột dọc) – Đọc từ trên xuống dưới
Các nhóm nguyên tố, hay còn gọi là “họ nguyên tố”, gồm các nguyên tố có tính chất hóa học và vật lý tương đồng.
Các nguyên tố nằm trong cùng một cột đều có cấu hình electron lớp ngoài cùng giống nhau – điều này quyết định tính chất phản ứng hóa học của chúng.
- Kim loại nằm chủ yếu ở bên trái bảng tuần hoàn. Chúng có xu hướng mất electron khi tạo liên kết.
- Phi kim nằm bên phải, có xu hướng nhận electron khi phản ứng với nguyên tố khác.
Tại sao phải chia nhóm và chu kỳ?
Bảng tuần hoàn là một trong những công cụ cơ bản và quan trọng nhất trong hóa học.
Nó cho thấy cách các nguyên tố liên quan đến nhau thông qua tính chất hóa học, đồng thời phản ánh cách chúng được tổ chức dựa trên những tính chất đó.
Kể từ khi được công bố lần đầu tiên, bảng tuần hoàn đã được cập nhật và mở rộng nhiều lần. Hiện nay có nhiều dạng khác nhau như:
- Bảng tuần hoàn dạng dài
- Bảng tuần hoàn dạng ngắn
Mỗi dạng phục vụ mục đích hiển thị khác nhau trong nghiên cứu và giảng dạy.
Thông tin liên hệ:
- Trang web: https://bangtuanhoan.com/
- Địa chỉ: 618 Lê Trọng Tấn, P. Bình Hưng Hòa, Q. Bình Tân, TP HCM
- Hotline: 0936 292 319
- Email: lienhe@bangtuanhoan.com
Xem thêm: